[ รายละเอียด ] พระชัยวัฒน์ไพรีพินาศ วัดบวรนิเวศวิหาร ปี 2495 พิมพ์ฐานบัวเหลี่ยม
พระไพรีพินาศ วัดบวรนิเวศวิหาร
"พระไพรีพินาศ" เป็นพระนามของพระพุทธรูป ปัจจุบันประดิษฐานอยู่ ณ เก๋งบนชั้นสองของพระเจดีย์ใหญ่วัดบวรนิเวศวิหาร กรุงเทพฯ เป็นพระศาลาแกะที่มีชนาดย่อม หน้าตักกว้าง 33 ซม. และมีความสูงถึงปลายรัศมี 53 ซม. สมเด็จฯกรมพระยาดำรงราชานุภาพได้ทรงมีพระวินิจฉัยในสาสน์สมเด็จว่า"พระไพรีพินาศเป็นพระพุทธรูปแบบมหายานปางประทับนั่งประทานอภัย กล่าวคือ มีพระพุทธลักษณะเหมือนพระปางมารวิชัยหัตถ์ขวาที่วางอยู่บนพระชานุขี้น"
พระไพรีพินาศองค์นี้มีผู้นำมาถวายแด่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งขณะนั้นยังทรงผนวชอยู่ที่วัดบวรนิเวศ วิหาร และอยู่ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าอเจ้าอยู่หัว พระไพรีพินาศองค์นี้ทรงแสดงอภินิหารให้ปรากฏอริราช ศัตรูที่คิดปองร้าย พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวต่างมีอันเป็นไป และพ่ายแพ้ภัยตนเอง พระองค์จึงโปรดให้ถวาย พระนามของพระพุทธ รูปองค์สำคัญนี้ว่า "พระไพรีพินาศ"
โดยมีหลักฐานเป็นกระดาษพับสอดไว้ใต้ฐานมีอักษรเขียนว่า "พระสถูปเจดีย์ศิลาบัลลังก์องค์ จงมีนามว่าพระไพรีพินาศ เทอญ" และอีกด้านเขียนว่า "เพราะตั้งแต่ทำมาแล้ว คนไพรีก็วุ่นวายยับเยินไปโดยลำดับ" หลักฐานดังกล่าวได้ค้นพบเมื่อ เมื่อวันจันทร์ที่ 30 พฤศจิกายน พ.ศ.2507 ระหว่างซ่อมแซมพระเจดีย์ 96 ปี วัดบวรนิเวศวิหาร
"พระไพรีพินาศ" ในปีพ.ศ. 2495 สมเด็จพระวิชรญาณวงศ์ สมเด็จพรสังฆราชสกลมหาสังฆปรินายกมีพระชนมายุครบ 80 พรรษา พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้ทรงรับบำเพ็ญกุศลฉลองพระชนมายุถวายเป็นพรราชกุศลได้มีการประกอบ พิธี ี เททองหล่อพระพุทธปฏิมา ทีฆายุมหามงคล จัดสร้างพระบูชาและพระเครื่อง "พระไพรีพินาศ" ต่างๆ มากมาย อัน เป็น พระเครื่อง พระบูชาที่จะเป็นเครื่องเตือนสติให้บุคคลพึงกำจัดกิเลส ความหลง อันเป็นไพรีภายในใจตนเอง ซึ่งการ เอาชนะใจตน เองได้นั้นเป็นการประเสริฐยิ่งกว่าการเอาชนะผู้อื่นใดๆ ทั้งสิ้น
พระกริ่งไพรีพินาศที่จัดสร้างในครั้งนั้นมีทั้งหมด 3 พิมพ์ด้วยกัน คือ
1. พระกริ่งไพรีพินาศ พิมพ์ฐานบัวเหลี่ยม 2. พระกริ่งไพรีพินาศ พิมพ์ฐานบัวแหลม 3. พระชัยวัฒน์ไพรีพินาศ พิมพ์ฐานบัวเหลี่ยม
นอกจากนั้นแล้วยังมีเหรียญพระไพรีพินาศทั้งเนื้อทองคำ เนื้อทองคำลงยา เนื้อเงินลงยา และเนื้อทองแดง ตลอดจนหม้อน้ำมนต์วัดบวรนิเวศวิหาร และพระบูชาขนาด 3 นิ้ว
ซึ่งโรงงานที่ทำการหล่อพระในครั้งนั้นคือ โรงหล่อพระพัฒนช่าง ของช่างรหัส พัฒนางกูร ผู้ซึ่งเป็นช่างหล่อที่มีฝีมือเก่า แก่สืบทอดมาตั้งแต่ต้นกรุงรัตนโกสินทร์ ทั้งยังเป็นช่างหล่อพระประจำพระองค์สมเด้๗พระสังฆราชแพ และเจ้าคุณศรีฯ แห่งสำนักวัดสุทัศน์ สร้างผลงานการหล่อพระดังๆ ไว้มากมาย อาทิเช่น พระกริ่งพรหมมุนี พระกริ่งเชียงตุง พระกริ่ง79 พระกริ่งทองทิพย์ พระกริ่งน้ำท่วม พระกริ่งหน้าอินเดีย พระชัยวัฒน์กะไหล่ทอง พระชัยวัฒน์79 พระกริ่งบาเก็งเจ้าคุณ ศรีฯ รุ่น 1-4 พระพุทธชินราชเสาร์ห้า อกเลาหน้าฐาน ฯลฯ นอกจากนี้ยังมีพระดังๆ เช่น พระบูชาหลวงพ่อโสธรปี 2498 พระชัยวัฒน์โสธรน้อยปี 2497 พระสมเด็จหล่อรุ่นแรก หลวงพ่อแพ วัดพกุลทอง รูปหล่อหลวงพ่อทวดเลขใต้ฐาน ปี 2505 ฯลฯ ที่สำคัญพระบูชายุคเก่าตั้งแต่สมัยกรุงรัตนโกสินทร์ พระบูชายุครัชกาล ก็หล่อที่โรงหล่อนี้เช่นกัน
ซึ่งทางโรงหล่อพระพัฒนช่าง ได้เก็บอนุรักษ์แม่พิมพ์พระต่างๆ อันเป็นผลงานหล่อของโรงหล่อ ตั้งแต่อดีตไว้รวมทั้งแม่พิมพ์ พระไพรีพินาศ รุ่นแรกของวัดบวรนิเวศนี้ด้วย และครั้งนี้นับเป็นครั้งสำคัญในวาระครบรอบ 50 ปี (2495-2545) ทางโรงงานจึงได้ใช้แม่พิมพ์เดิมของพระไพรีพินาศมาปรับปรุงตกแต่งให้มีความคมชัดขี้นเพื่อจัดสร้างพระไพรีพินาศ ในครั้งนี้ จึงนับเป็นโอกาสอันดีของประชาชนที่จะได้เช่าบูชาพระไพรีพินาศ ที่คงความเป็นเอกลักษณ์เก่าอันทรงคุณค่า งดงามตามแบบฉบับดั้งเดิม ซึ่งเป็นครั้งแรกในรอบ 50 ปี |